تأثیر رودباد جنب حاره‌ای بر بارش‌های روزانة بیش از ده میلی‌متر در حوضة زاینده‌رود

حوضة زاینده‌رود جایگاه مهمی در تأمین آب ایران مرکزی دارد. هدف این پژوهش، شناخت اثر رودباد جنب حاره‌ای بر بارش‌های بیش از ده میلی‌متر حوضة زاینده‌رود است. در این پژوهش از داده‌های بارش روزانه در دورة زمانی 1987-2011 ایستگاه‌های حوضه و فایل رقومی نقشه‌های ارتفاع ژئوپتانسیل سطح 1000 و 500 و نقشة وزش باد مداری سطح 200 میلی‌باری استفاده شد. برای طبقه‌بندی الگوهای بارش از روش مؤلفه‌های اصلی و نیز روش خوشه‌بندی سلسله‌مراتبی استفاده شد. بر اساس تحلیل روش مؤلفه‌های اصلی، نقشه‌های 262 روز بارش در 12 عامل خلاصه شد که مجموع این عوامل 74/97 درصد تغییرات بارش را تبیین می‌کرد. بر اساس بارهای عاملی، 262 نقشه‌روز در 5 الگو طبقه‌بندی شد. نتایج این پژوهش نشان داد الگوی غالب در رخداد بارش بیش از ده میلی‌متر، قرارگیری چپ خروجی رودباد جنب حاره‌ای بر روی دامنة فرازش موج کوتاه باد غربی است. قرارگیری در امتداد همدیگر محور تراف شرق اروپا با محور تراف در شرق مدیترانه یا تراف دریای سرخ ممکن است به افزایش عمق موج باد غربی و تشدید ناپایداری بینجامد. زمانی وقوع بارش­های بیش از ده میلی‌متر در حوضه اجتناب‌ناپذیر است که هستة رودباد جنب حاره‌ای بر روی ناوة بادهای غربی بر روی دریای سرخ گیرد.